Rối loạn nhân cách là một dạng rối loạn thần kinh, thường được phát hiện ở lứa tuổi vị thành niên hay vừa mới trưởng thành. Đây là bệnh có nhiều dạng nhóm, cần đi khám bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán và điều trị chính xác. Cùng các Bác sĩ – Giảng viên trường Cao đẳng Y Dược Việt Nam tìm hiểu chi tiết về bệnh để có những thông tin cần thiết, giúp bạn phát hiện cũng như điều trị bệnh một cách hiệu quả.
Rối loạn nhân cách, triệu chứng và phương pháp điều trị
Hỏi: Rối loạn nhân cách là bệnh gì thưa Bác sĩ?
Trả lời:
Rối loạn nhân cách là dạng rối loạn tâm thần khiến bạn có suy nghĩ, hành vi và thái độ cứng nhắc và tiêu cực. Một người bị rối loạn nhân cách khó nắm bắt và phản hồi lại các tình huống hay với mọi người trong cuộc sống, tạo ra những vấn đề đặc trưng và giới hạn bản thân trong các mối quan hệ, hoạt động xã hội, công việc hay học tập. Trong một số trường hợp bạn sẽ không nhận ra mình bị rối loạn nhân cách vì bạn sẽ cho cách suy nghĩ và hành vi của bản thân là bình thường.
Hỏi: Nguyên nhân gây bệnh rối loạn nhân cách là do đâu thưa Bác sĩ?
Trả lời:
Nhân cách là tập hợp của suy nghĩ, cảm xúc và hành vi khiến bạn trở nên độc nhất. Đó là cách bạn nghĩ, thấu hiểu và hành động với thế giới bên ngoài, cũng như cách bạn nhìn nhận bản thân . Nhân cách được hình thành từ nhỏ, và ảnh hưởng do:
- Genes
- Môi trường sống
Rối loạn nhân cách có thể được hình ảnh do sự kết hợp giữa di truyền và môi trường sống. Genes của bạn có thể bị tổn thương gây ra rối lọan nhân cách, hay môi trường sống đã khiến bạn có tình trạng như hiện tại.
Yếu tố nguy cơ mắc bệnh rối loạn nhân cách
Mặc dù chưa biết chính xác nguyên nhân chính gây ra rối loạn nhân cách, tuy nhiên có một số yếu tố có thể ảnh hưởng, như:
- Tiền căn gia đình có rối loạn nhân cách hay các rối loạn tâm lý khác
- Hoàn cảnh gia đình lúc nhỏ
- Được chẩn đoán rối loạn ứng xử từ nhỏ
- Cấu trúc và các yếu tố hóa học trong não bộ
Hỏi: Triệu chứng thường gặp của bệnh rối loạn nhân cách là gì?
Trả lời:
Các chuyên gia Y tế Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết rối loạn nhân cách được phân ra làm 3 nhóm khác nhau, dựa trên triệu chứng và tính cách của người bệnh. Đa số người có một loại rối loạn nhân cách thường sẽ có thêm ít nhất một loại rối loạn nhân cách khác. Khi phát hiện bản thân hoặc người thân có triệu chứng bệnh, cần tới gặp bác sĩ để tham khám và điều trị.
Rối loạn nhân cách Cluster A – Cụm A
Là dạng rối loạn nhân cách gây nên các hành vi lạ thường và quái gở, bao gồm 3 nhóm nhỏ: rối loạn nhân cách hoang tưởng, rối loạn nhân cách phân liệt và rối loạn phân cách kiểu phân liệt.
Triệu chứng thường gặp của bệnh rối loạn nhân cách
Rối loạn nhân cách Cluster B – Cụm B
Là dạng rối loạn nhân cách gây nên các hành vi kịch tính, cảm xúc thái quá hay hành vi không thể đoán trước. Bao gồm 3 dạng: rối loạn nhân cách phản xã hội, rối loạn nhân cách ranh giới, rối loạn nhân cách thể kịch tính, rối loạn nhân cách ái kỷ.
Rối loạn nhân cách Cluster C – Cụm C
Là rối loạn nhân cách gây ra các cảm giác và hành vi sợ hãi, lo lắng. Bao gồm ba dạng : rối loạn nhân cách tránh né, rối loạn nhân cách phụ thuộc và rối loạn nhân cách ám ảnh- cưỡng chế.
Hỏi: Có những phương pháp nào được áp dụng để điều trị bệnh rối loạn nhân cách?
Trả lời:
Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào dạng rối loạn nhân cách nào, mức độ và hoàn cảnh bản thân. Do rối loạn nhân cách thường kéo dài nên việc điều trị cần nhiều tháng hay nhiều năm.
Liệu pháp tâm lý
Liệu pháp tâm lý thường là phương pháp điều trị chính cho rối lọan nhân cách. Trong suốt quá trình trị liệu, bạn sẽ hiểu nhiều hơn về tình trạng của bản thân và tâm trạng, cảm giác ,suy nghĩ và hành vi của mình. Đồng thời bạn sẽ được học cách đối mặt với stress và kiểm soát được rồi loạn của bản thân. Liệu phâp tâm lý có thể cho cá nhân hay tập thể – cho người thân và bàn bè của bạn cùng tham gia. Và người trị liệu sẽ xác định phương pháp nào là tốt nhất cho bạn. Bạn có thể sẽ được học thêm cách kỹ năng xã hội. Việc học này giúp bạn kiểm soát triệu chứng và điều tiết được hành vi có thể ảnh hưởng đến công việc và mối quan hệ của bạn.
Liệu pháp gia đình cũng giúp hỗ trợ và thêm hiểu biết để các thành viên có thể giúp đỡ người nhà bị rối lọan nhân cách.
Thuốc
Không có thuốc đặc trị nào cho tình trạng rối loạn nhân cách. Tuy vậy vẫn có một số loại thuốc có công dụng để cải thiện triệu chứng như:
- Thuốc chống trầm cảm
- Thuốc an thần
- Thuốc chống loạn thần
- Thuốc chống lo âu
Điều trị nội trú
Khi rối lọan nhân cách trở nên trầm trọng, bạn có thể sẽ cần sự chăm sóc tại bệnh viện hoặc trung tâm y tế. Điều này là cần thiết khi bạn không thể quan tâm đến bản thân và gây nguy hiểm cho mình cũng như người khác. Việc có điều trị nội trú hay không phụ thuộc vào quyết định của bác sĩ chuyên khoa thăm khám. Sau khi được điều trị nội trú ổn định, bác sĩ sẽ cân nhắc đến các bước điều trị khác.