Đau vai gáy là một hội chứng do nhiều nguyên nhân khác nhau, đau có tính chất tại chỗ hoặc thậm chí đau tê lan xuống cánh, cẳng, ngón tay. Hoạt động của vai gáy phụ thuộc vào hoạt động của cánh tay và đầu nên rất linh hoạt, động tác đa dạng và biên độ khá rộng.
Theo giảng viên Cao đẳng Y dược TPHCM cho biết: Đốt sống cổ là nơi xuất phát của thần kinh vai gáy, thần kinh cánh tay. Từ đốt sống cổ VI trở lên, mỏm ngang có lỗ động mạch đốt sống, trong đó có chứa động mạch đốt sống chui lên não, tạo nên hệ thống động mạch sống nền. Do vậy đau vai gáy mạn tính thường gây chèn ép lên đám rối cổ, đau đám rối thần kinh cánh tay, thiểu năng tuần hoàn não,… Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tìm hiểu về nguyên nhân gây bệnh cũng như phương pháp điều trị đau cổ vai gáy nhé!
- Những biểu hiện bệnh cúm A ở người lớn
- Nguyên nhân phổ biến dẫn tới tình trạng rối loạn nhịp tim
- Thực phẩm tốt cho não bộ cần phải bổ sung thêm
Đau vai gáy làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống
I. Nguyên nhân
1. Nguyên nhân theo YHHĐ
– Do lạnh (phổ biến nhất)
– Nằm ngủ sai tư thể
– Ngoái cổ ra sau đột ngột
– Sang chấn, vi chấn thương đốt sống cổ.
Theo bác sĩ tư vấn viêm khớp bán nguyệt, viêm sụn viền đốt cổ, thoái hoá đốt cổ, đặc biệt C5 – C6 là nguyên nhân thường gặp trên lâm sàng, thoát vị đĩa đệm đốt cổ, ung thư đốt cổ, lao đốt sống cổ, ung thư đỉnh phổi, viêm tuỷ cổ mạn tính, chấn thương gãy vỡ đốt cổ giai đoạn đầu cũng gây đau vai gáy, nên cần chú ý phân biệt.
2. Nguyên nhân theo YHCT
– Phong hàn
– Phong nhiệt
– Huyết ứ: gây tắc nghẽn tại các kinh Tiểu trường, Bàng quang, Đởm và mạch Đốc
II. Các bệnh lâm sàng
1. Đau vai gáy cấp
– Đau lan từ vùng chẩm, gáy xuống vai, đau tăng lên khi thay đổi tư thế đầu, giảm bớt khi nghỉ ngơi.
– Thường xuất hiện vào sáng sớm khi ngủ dậy hoặc động tác ngoái đầu ra phía sau một cách đột ngột với biểu hiện cúi, ngửa, nghiêng, xoay đầu đau.
– Cơ cạnh cột sống gồ cao, căng cứng. Ấn các huyệt Phong trì, Kiên tỉnh, Thiên tông, Đại trữ đau, hướng đau có thể lan tới huyệt Đốc du hoặc lan tới mỏm cùng vai.
– Đau do lạnh: sợ lạnh, sợ gió, rêu lưỡi trắng, mạch trì.
– Đau do huyết ứ: Thường xảy ra sau, chấn thương, hoặc hoạt động vùng cổ sai tư thế đột ngột hoặc lâu ngày.
2. Đau vai gáy mạn tính
– Đâu mỏi vai gáy kéo dài, đau âm ỉ, đau tăng khi trời lạnh, xen kẽ đợt đau cấp tính với đầy đủ những triệu chứng của đau vai gáy cấp.
– Thường kèm theo triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não: đau đầu, suy giảm trí nhớ, rối loạn giấc ngủ,…
– Một số trường hợp có biểu hiện của đau đám rối thần kinh cánh tay: đau, tê bì lan xuống vùng cánh tay, cẳng tay, bàn ngón tay, phản xạ gân xương có thể tăng nhẹ.
– Chụp Xquang đốt sống cổ có giá trị chẩn đoán cao: Hình ảnh gai xương, trượt, xẹp đốt sống. Chú ý phân biệt với lao đốt sống cổ gây phá huỷ cung trước, ung thư đốt sống cổ phá hủy cung sau không thuộc phạm vi của bài viết này.
III. Điều trị
1. Điều trị đau vai gáy cấp
– Đau do lạnh: khu phong, tán hàn, hành khí, hoạt huyết.
– Đau do huyết ứ: hành khí, hoạt huyết, thông kinh lạc
*Điều trị bằng xoa bóp bấm huyệt
– Sử các thủ thuật: xoa, bóp, day, lăn, miết, xát, đấm, bấm, điểm, phát, vờn, chặt và vận động cổ.
– Tuỳ theo từng vùng huyệt mà lựa chọn thủ thuật thích hợp, mỗi thủ thuật làm tối thiểu trong thời gian 2 phút. Mỗi lần thực hiện 15-30 phút.
Điều trị đau vai gáy bằng xoa bóp, bấm huyệt
*Điều trị bằng châm cứu
– Châm cứu các huyệt: Phong trì, Đại truỳ, Kiên tỉnh, Đại trữ, Thiên tông, Đốc du, Dương lăng tuyền, Huyền chung, A thị huyệt.
– Thủ thuật: châm tả hoặc châm bổ, ôn châm.
– Điều trị kéo dài khoảng 7 ngày/1 liệu trình
*Điều trị bằng thuốc
Bài 1: Quế chi: 12gr, Hương phụ: 12gr Khương hoạt: 12gr; Dây gắm 16gr; Xuyên khung: 12gr; Cam thảo: 8gr. Tổng liều 7 thang. 01 thang sắc còn 200ml chia 2 lần uống/ngày.
Bài 2: Ma hoàng Quế chi thang gia giảm: Ma hoàng 12gr, Quếchi 12gr, Phòng phong 12gr, Cam thảo 12gr, Sinh khương 12gr, Đại táo 12gr, Bạch chỉ 12gr. 01 thang sắc còn 200 ml, chia 2 lần uống trong ngày.
Bài thuốc này có khả năng phát hãn mạnh hơn, nếu thấy ra mồ hôi thì ngưng thuốc.
2. Điều trị đau vai gáy mạn
*Điều trị bằng xoa bóp bấm huyệt
– Dùng các thủ thuật: xoa, bóp, day, lăn,miết, xát, đấm, phát, vờn, chặt, và bấm, điểm, vận động vùng cột sống cổ.
– Tuỳ theo từng vùng mà lựa chọn thủ thuật cho phù hợp, tối thiểu mỗi thủ thuật làm trong thời gian 2 phút.
*Điều trị bằng châm cứu
– Nếu thiên hàn chứng, nên cứu cách gừng, các mồi ngải đặt dọc theo mạch Đốc từ C1 đến D1, đặc biệt ưu tiên huyệt Đại truỳ.
– Mỗi liệu trình cứu 15 – 21 ngày, ngày cứu 01 lần.
– Nếu hàn nhiệt không rõ ràng thì tuỳ theo đợt cấp châm tả, bệnh mạn tính châm bổ hoặc ôn châm.
– Dùng các huyệt giống như thể đau vai gáy cấp.
*Điều trị bằng thuốc
Theo giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Bài: Quyên tý thang gia giảm: Phòng phong, Hoàng kỳ, Đại táo, Đương quy, Khương hoạt, Bạch thược, Sinh khương, Khương hoàng: mỗi vị 12 gr, Cam thảo: 6gr, Hà thủ ô: 12g (Tổng liều 15 thang, 01 thang sắc còn 200 ml chia 2 lần uống/ngày.)
IV. Tư vấn điều trị phõng bệnh
– Tránh các động tác vùng cổ sai tư thế đột ngột hoặc kéo dài. Vận động gây nguy cơ sang chấn, vi sang chấn thương đốt sống cổ.
– Thường xuyên xoa bóp vùng cổ vai gáy và tập thể dục hằng ngày: các động tác cúi, ngửa, nghiêng, xoay đầu.
– Điều trị ngay khi mới phát hiện bệnh lần đầu.
XEM THÊM: TAPCHISUCKHOE.EDU.VN