Đái tháo nhạt (DM) là một bệnh lý liên quan đến sự suy giảm khả năng cơ thể kiểm soát nồng độ đường trong máu.
Bệnh này ảnh hưởng đến sức khỏe thường do sự suy giảm hoặc khuyết tật của tuyến tụy, cơ quan sản xuất insulin, hoặc do sự kháng insulin của cơ thể. DM là một trong những căn bệnh phổ biến nhất trên thế giới, với hàng triệu người bị mắc và đang được điều trị.
Nguyên nhân chính của đái tháo nhạt là do sự suy giảm hoạt động của tế bào beta trong tuyến tụy, dẫn đến việc không đủ insulin để điều chỉnh nồng độ đường trong máu. Một số nguyên nhân gây ra sự suy giảm hoạt động của tế bào beta bao gồm:
- Yếu tố di truyền: Có một số trường hợp đái tháo nhạt có tính di truyền, khi một người có cha mẹ hoặc anh chị em bị đái tháo nhạt, khả năng mắc bệnh cũng cao.
- Tiểu đường loại 2: Đây là nguyên nhân chính gây ra đái tháo nhạt. Tiểu đường loại 2 là một tình trạng mà cơ thể không sử dụng insulin tốt, dẫn đến mức đường trong máu tăng cao.
- Một số thuốc: Một số thuốc có thể gây ra đái tháo nhạt, bao gồm corticosteroid, thuốc giảm đau opioid và thuốc chống ung thư.
- Các yếu tố môi trường: Tiếp xúc với các hóa chất độc hại và các chất độc khác có thể gây ra đái tháo nhạt.
Triệu chứng của đái tháo nhạt bao gồm:
- Thèm ăn và uống nước nhiều hơn: Khi mức đường trong máu tăng cao, cơ thể cố gắng đẩy đường vào tế bào để sử dụng nhưng không thể vì thiếu insulin. Do đó, cơ thể cảm thấy thiếu năng lượng và tăng cường thèm ăn và uống nước.
- Đái nhiều: Bởi vì đường không thể được đưa vào tế bào để sử dụng, nó sẽ tích tụ trong máu và được thải ra khỏi cơ thể qua nước tiểu, dẫn đến tình trạng đái nhiều.
- Khát: Đái tháo nhạt cũng có thể gây ra cảm giác khát, do cơ thể mất nước khi thải đường qua nước tiểu.
- Mệt mỏi: Thiếu năng lượng do không thể sử dụng đường trong máu có thể dẫn đến tình trạng mệt mỏi.
- Giảm cân: Khi cơ thể không thể sử dụng đường trong máu, nó sẽ chuyển sang đốt cháy mỡ để cung cấp năng lượng, dẫn đến giảm cân.
- Vết thương không lành: Một số người bị đái tháo nhạt có thể gặp vết thương không lành hoặc chậm lành, đặc biệt là ở các vùng dễ bị tổn thương như chân và mắt.
- Nhiễm trùng: Đái tháo nhạt có thể làm cho cơ thể dễ bị nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường tiểu và da.
Để chẩn đoán đái tháo nhạt, các bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm và kiểm tra sau:
- Theo các Giảng viên chuyên ngành Xét nghiệm của trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn Xét nghiệm đường huyết: Xét nghiệm đường huyết là xét nghiệm đầu tiên để đánh giá xem bệnh nhân có bị đái tháo nhạt hay không. Nếu mức đường huyết trên đói cao hơn 126 mg/dl hoặc mức đường huyết sau ăn cao hơn 200 mg/dl, bệnh nhân sẽ được chẩn đoán là mắc bệnh đái tháo nhạt.
- Xét nghiệm HbA1c: Xét nghiệm HbA1c đo lường mức đường huyết trung bình của bệnh nhân trong thời gian 2-3 tháng trước đó. Nếu mức đường huyết trung bình của bệnh nhân cao hơn 6.5%, bệnh nhân sẽ được chẩn đoán mắc bệnh đái tháo nhạt.
- Kiểm tra dấu hiệu suy thận: Đái tháo nhạt có thể gây ra suy thận nếu không được điều trị kịp thời. Kiểm tra dấu hiệu suy thận như tăng ure, tăng creatinin trong máu, hoặc giảm lượng nước tiểu có thể giúp bác sĩ chẩn đoán suy thận liên quan đến đái tháo nhạt.
Điều trị đái tháo nhạt bao gồm nhiều phương pháp khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân của bệnh. Các phương pháp điều trị thường bao gồm:
- Thay đổi chế độ ăn uống: Bệnh nhân cần tăng cường chế độ ăn uống lành mạnh và hạn chế đường và tinh bột. Nếu cần thiết, bệnh nhân có thể được chỉ định theo dõi khẩu phần ăn bởi chuyên gia dinh dưỡng.
- Điều chỉnh hoạt động thể chất: Bệnh nhân nên duy trì một lượng hoạt động thể chất hợp lý để giúp kiểm soát đường huyết.
- Theo các Giảng viên chuyên ngành Dược của trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn Sử dụng thuốc giảm đường huyết: Thuốc được sử dụng để giảm đường huyết bao gồm metformin, sulfonylureas, thiazolidinedione, DPP-4 inhibitors và GLP-1 receptor agonists. Một số bệnh nhân có thể cần sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau để kiểm soát đường huyết.
- Sử dụng insulin: Đối với những bệnh nhân không kiểm soát được đường huyết bằng thuốc giảm đường huyết hoặc có nguy cơ tổn thương nhiều cơ quan, cần sử dụng insulin để kiểm soát đường huyết.
- Điều trị bệnh lý cơ bản: Nếu đái tháo nhạt được gây ra bởi bệnh lý cơ bản, cần điều trị bệnh lý này để kiểm soát đường huyết.
- Điều trị các biến chứng: Nếu bệnh nhân phát triển các biến chứng liên quan đến đái tháo nhạt như tổn thương thần kinh, cần điều trị các biến chứng này để giảm tác động của chúng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.