Thiếu máu là tình trạng lượng huyết cầu tố hay khối hồng cầu thấp hơn giới hạn bình thường của người cùng lứa tuổi và do nhiều nguyên nhân. TRong đó thiếu máu dinh dưỡng là nguyên nhân phổ biến.
- Điều trị viêm ruột thừa có cần mổ hay không?
- Tràn dịch màng phổi và những nguy hiểm thường trực
- Tìm hiểu thông tin về hội chứng tiết dịch niệu đạo
Thiếu máu dinh dưỡng làm sao để biết?
Dưới đây là một số thông tin bạn cần biết về thiếu máu dinh dưỡng.
Thiếu máu do thiếu sắt
Thiếu máu dinh dưỡng là thiếu máu giảm sản xuất hồng cầu do thiếu một hay nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tạo máu như thiếu vitamin B12, hoặc thiếu acid folic, nhưng thường gặp nhất là thiếu máu do thiếu sắt.
- Vai trò của sắt trong việc tạo máu của cơ thể: Sắt là một vi chất quan trọng, là thành phần cấu tạo hemoglobin, myoglobin, protein, enzyme, …có vai trò vận chuyển oxy trong máu đến với các mô trong cơ thể…
- Các nguồn cung cấp sắt cho cơ thể:
Sắt có trong thực phẩm nguồn gốc động vật như thịt, cá, gan… có giá trị sinh học cao và từ nguồn thực vật như đậu đỗ, rau quả, ngũ cốc,… hấp thu kém hơn, có giá trị sinh học thấp hơn…
vitamin C (có nhiều trong cam, chanh, ổi, kiwi, ớt đà lạt, bông cải xanh, cà chua…) có tác dụng tăng cường hấp thu sắt, trái lại các chất phytat, phosphat, canxi (có trong ngũ cốc) và polyphenol (có trong trà và một số loại rau) lại ức chế sự hấp thu sắt.
Khẩu phần ăn của người Việt Nam hiện nay chỉ đáp ứng 30-50% nhu cầu sắt.
- Nguyên nhân gây thiếu sắt:
Do khẩu phần ăn ít sắt trong trong khi dự trữ sắt không đầy đủ : nhu cầu sắt của phụ nữ mang thai cao hơn bình thường để tăng khối lượng máu cho người mẹ và phát triển thai nhi; suy dinh dưỡng bào thai, con của các bà mẹ thiếu máu trong thời kỳ mang thai; trẻ sinh nhẹ cân, sinh non, trẻ không được nuôi bằng sữa mẹ ăn bổ sung quá sớm; trẻ giai đoạn tăng trưởng nhanh trong những năm đầu đời và tuổi dậy thì, người ăn chay, ăn kiêng, ăn ít thức ăn động vật)
- Do tình trạng hấp thu của hệ tiêu hóa kém: người mắc các bệnh về đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày tá tràng, tiêu chảy kéo dài,..
- Do mất máu làm mất sắt : mất sắt theo chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ tuổi sinh đẻ, nhiễm giun sán,…
Thiếu máu do thiếu sắt
Thiếu máu ở phụ nữ mang thai và trẻ em
Tùy theo mức độ thiếu máu nhẹ, vừa, hoặc nặng mà mức biểu hiện khác nhau. Phụ nữ mang thai thường biểu hiện hoa mắt chóng mặt, nhức đầu, tim đập nhanh.
Bác sĩ tư vấn: Trẻ thường mệt mỏi, kém ăn, chậm lớn, da xanh, niêm mạc nhợt nhạt, lòng bàn tay bàn chân, móng tay, móng chân cũng nhợt nhạt. Nhịp tim nhanh, khó thở khi gắng sức. Trẻ học kém tập trung, hay ngủ gật, chỉ số thông minh thấp.
Thiếu máu do thiếu acid folic (vitamin B9)
Acid folic hay folat cần thiết cho sự phát triển và phân chia tế bào và sự hình thành tế bào máu.
- Folat có nhiều trong các loại thực phẩm: trong các loại rau lá màu xanh thẫm, trái cây họ cam, súp lơ, bông cải xanh… và thức giàu đạm như thịt, gan, trứng cá, đậu hạt,… Folat rất dễ bị thất thoát trong quá trình nấu nướng 50-90%, thậm chí không còn khi nấu ở nhiệt độ cao nhiều nước hay thời gian quá lâu.
- Nguyên nhân gây thiếu hụt folat : do không cung cấp đủ trong khẩu phần ăn hoặc do tình trạng kém hấp thu nhất là khi các bệnh về đường tiêu hóa hoặc do nhu cầu tăng ở sinh đẻ non, sốt rét, thiếu máu, tan máu và ảnh hưởng của một số thuốc như thuốc chống co giật, chống động kinh, chống ung thư, các thuốc làm giảm độ acid trong dạ dày gây tăng nhu cầu và sử dụng folat.
- Biểu hiện của thiếu máu do thiếu folat : ngoài các dấu hiệu thiếu máu, trẻ thường chán ăn, nôn, tiêu chảy, viêm miệng lưỡi, run chân tay, tăng trương lực cơ, hồi hộp, thở gấp và ngắn. Thiếu folat sớm ở phụ nữ mang thai trong những tháng đầu của thai kỳ có thể gây khuyết tật ống thần kinh cho thai nhi (nứt cột sống, vô sọ, thoát vị não).
Thiếu máu do thiếu acid folic (vitamin B9)
Thiếu máu do thiếu vitamin B12
- Vai trò của vitamin B12:
Vitamin B12 tham gia vào quá trình tổng hợp DNA, sự phát triển và phân chia tế bào và quá trình myelin hóa sợi thần kinh.
Vitamin B12 chỉ có trong thức ăn nguồn động vật, dễ bị hao hụt đến hơn 50% khi chế biến nấu chín.
- Nguyên nhân thiếu vitamin B12: chủ yếu là do bị các bệnh về đường tiêu hóa (tiêu chảy, phẫu thuật dạ dày – ruột) gây kém hấp thu và chế độ ăn thiếu thực phẩm nguồn gốc động vật kéo dài, ăn chay trường..
- Biểu hiện của thiếu vitamin B12: ngoài các dấu hiệu thiếu máu, có thể kèm một số triệu chứng thần kinh: rối loạn cảm giác, đi lảo đảo…
Nguồn tapchisuckhoe.edu.vn