Triệu chứng sa sút trí tuệ do nguyên nhân mạch máu diễn biến phức tạp, khác nhau ở mỗi bệnh nhân, tùy thuộc vào vùng vỏ não bị ảnh hưởng cũng như mức độ nghiêm trọng của hiện tượng thiếu máu não.
- Những tai biến trong sản khoa thường gặp
- Điều trị rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD)
- Mẹo vặt khắc phục các vấn đề mùa nóng
Bệnh sa sút trí tuệ do mạch máu
Định nghĩa
Sa sút trí tuệ do mạch máu là khái niệm chỉ bệnh lý đặc trưng bởi sự suy giảm chức năng nhận thức và khả năng trí tuệ, nguyên nhân từ các vấn đề liên quan mạch máu não.
Trong một số trường hợp, sa sút trí tuệ có thể là hậu quả gây ra do đột quỵ (nhồi máu não – khi mạch máu hoàn toàn bị chặn lại hoặc chảy máu não – khi mạch máu não bị vỡ ra). Mặc dù không phải bất kỳ cơn đột quỵ nào đều để lại di chứng là sa sút trí tuệ. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đột quỵ, nơi mạch máu não bị tổn thương và phần não tương ứng bị ảnh hưởng mà có nguy cơ hình thành di chứng sa sút trí tuệ khác biệt.
Một số trường hợp khác, sa sút trí tuệ do mạch máu bắt nguồn từ hiện tượng mạch máu não tắc nghẽn không hoàn toàn. Lòng mạch có thể bị hẹp lại do mảng xơ vữa hoặc một số nguyên nhân khác, khiến cho lưu lượng máu cung cấp cho vùng não tương ứng bị khấu trừ. Hiện tượng giảm lưu lượng máu cung cấp cho não này có thể là nguyên nhân gây ra sa sút trí tuệ.
Về mặt dịch tễ học, sa sút trí tuệ chiếm 1-4% tổng số người già ở độ tuổi trên 65. Ngày nay, hầu như còn chưa có phương án điều trị đặc hiệu cho căn bệnh này, bởi vậy nên vấn đề phòng chống cần được đặc biệt quan tâm.
Dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng điển hình
Triệu chứng sa sút trí tuệ do nguyên nhân mạch máu diễn biến phức tạp, khác nhau ở mỗi bệnh nhân, tùy thuộc vào vùng vỏ não bị ảnh hưởng cũng như mức độ nghiêm trọng của hiện tượng thiếu máu não. Thông thường, các bệnh nhân thường trải nghiệm các triệu chứng:
– Thường xuyên lẫn lộn.
– Gặp vấn đề với trí nhớ. Mất trí nhớ.
– Dáng đi bất thường, không vững.
– Tiểu nhiều, tiểu không tự chủ.
– Mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ, dễ tỉnh ngủ.
– Dấu hiệu trầm cảm.
– Giảm khả năng suy luận và đưa ra quyết định.
– Không thể lập trước các kế hoạch.
– Các vấn đề giao tiếp: trình bày mất tuần tự.
– Giảm tập trung chú ý.
Dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng điển hình
Bệnh sa sút trí tuệ mạch máu thưởng khởi phát đột ngột và diễn biến xấu đi nhanh chóng. Yếu tố khởi phát thường là một cơn đột quỵ hoặc thiếu máu não thoáng qua. Tuy vậy, hình thức sa sút trí tuệ mạch máu do tắc mạch không hoàn toàn thì tiến triển chậm hơn và thường bị nhầm lẫn với bệnh Alzheimer. Bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ mạch máu diễn ra song song trong rất nhiều trường hợp. Một số quan điểm cho rằng cả hai bệnh lý xảy ra đồng thời chiếm tỷ lệ lớn hơn từng bệnh lý đơn độc.
Nguyên nhân
Bác sĩ tư vấn: Sa sút trí tuệ mạch máu chủ yếu gây ra do các nguyên nhân tắc mạch máu não, bao gồm:
– Tắc nghẽn mạch máu não: Thường, khi nghĩ đến tắc nghẽn mạch máu não người ta thường nghĩa đến đột quỵ não (nhồi máu não – gây ra do tắc nghẽn hoàn toàn động mạch não và làm tổn thương vùng não tương ứng). Đột quỵ não có thể gây ra sa sút trí tuệ như một di chứng. Tuy nhiên, những trường hợp tắc nghẽn mạch máu não không hoàn toàn (“nhồi máu não thầm lặng”) cũng gia tăng nguy cơ hình thành sa sút trí tuệ mạch máu. Nguy cơ khởi phát sa sút trí tuệ mạch máu thường tăng tỷ lệ thuận số lượng nhồi máu não mà bệnh nhân trải nghiệm qua thời gian.
– Thu hẹp mạch máu não: còn có cách gọi khác là tắc nghẽn mạch máu não không hoàn toàn hay thiểu năng tuần hoàn máu não. Sự tắc nghẽn không hoàn toàn này cũng có thể gây ra sa sút trí tuệ mạch máu. Trong hiện tượng này, vùng não tương ứng dù vẫn được cung cấp máu nhưng số lượng giảm thiểu hơn. Sự thiếu oxy và thiếu dinh dưỡng kéo dài dẫn tới tổn thương các vùng não này một cách từ từ.
Ngoại trừ tắc mạch máu não, sa sút trí tuệ mạch máu còn có thể gây ra bởi các nguyên nhân sau:
– Bệnh lý huyết áp thấp.
– Đột quỵ do xuất huyết não.
– Các bệnh lý gây tổn thương mạch máu, ví dụ: lupus ban đỏ hoặc viêm động mạch thái dương.
Nguồn tapchisuckhoe.edu.vn