Các biến chứng trong bệnh tiểu đường thì loét và hoại tử bàn chân rất hay gặp ở người già. Cùng tìm hiểu cách chăm sóc bàn chân ở người cao tuổi bị bệnh tiểu đường.
- Tìm hiểu bệnh Parkinson ở người cao tuổi
- Tìm hiểu bệnh tai biến mạch máu não
- Tìm hiểu bệnh phì đại tuyến tiền liệt ở người cao tuổi
Biến chứng nguy hiểm ở chân người bệnh tiểu đường cao tuổi
Nguyên nhân gây ra các biến chứng ở bàn chân là gì?
Theo các bác sĩ Cao Đẳng Dược Sài Gòn nguyên nhân gây ra các biến chứng ở bàn chân:
Tổn thương thần kinh ngoại biên: có thể xảy ra ở bất kỳ bệnh nhân nào, biến chứng thần kinh ngoại biên làm giảm khả năng cảm nhận cảm giác ở bàn chân như đau, nóng, lạnh; người bệnh không thể cảm nhận được bàn chân của mình đã tổn thương. Khi chân sưng to hoặc nhiễm trùng nặng sẽ làm cho việc điều trị trở nên khó khăn.
Loét thường gặp ở đầu các xương bàn chân, ngón chân cái, gót chân hay các vết chai ở chân, giữa các ngón chân
Tổn thương mạch máu: người bệnh tiểu đường dễ bị xơ vữa động mạch, các mạch máu bị hẹp hoặc tắc sẽ làm giảm lượng máu đến bàn chân. Điều này làm các vết loét lâu lành.
Nhiễm trùng: người bệnh tiểu đường dễ bị nhiễm trùng hơn so với người bình thường do lượng đường trong máu cao làm vi khuẩn phát triển. Lượng máu đến bàn chân kém làm cho các tổn thương ở bàn chân lâu lành hơn. Chỉ cần một vết thương nhỏ cũng có thể gây ra loét và nhiễm trùng. Nếu nhiễm trùng kết hợp với thiếu máu thì nguy cơ gây cắt cụt chi là rất cao.
Chai chân thường là dấu hiệu đầu tiên có thể dẫn đến viêm loét. Nếu vết chai này đỏ và gây đau hoặc da chân đổi màu hoặc tiết dịch có mùi hôi…thường là dấu hiệu chỉ điểm bạn có thể mắc bệnh tiểu đường.
Ngoài ra còn có một số nguyên nhân gây loét bàn chân như:
- Mang giày, vớ quá chật
- Người bệnh tiểu đường có sức đề kháng kém. Dễ bị viêm loét và khi bị viêm loét các vết thương rất lâu lành.
- Béo phì làm tăng áp lực lên bàn chân
- Người bệnh tiểu đường nặng thường bị biến chứng ở mắt làm giảm thị lực, người bệnh dễ ngã, tăng nguy cơ tổn thương do ngã đồng thời do mắt kém nên khó phát hiện những biến đổi trên bàn chân
- Hút thuốc lá: Thuốc lá làm tăng nguy cơ biến chứng trên bàn chân, làm chậm hấp thu của Insulin khi người bệnh phải tiêm insulin để điều trị. Người hút thuốc lá có nguy cơ loét bàn chân tăng gấp 2 – 3 lần so với người không hút thuốc lá.
Các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp trước khi có biến chứng bàn chân là gì?
- Móng chân bị đổi màu
- Da khô
- Rối loạn cảm giác tại bàn chân
- Sưng phồng bất thường và kéo dài tại bàn chân
- Xuất hiện quá nhiều nốt chai chân
Chăm sóc tốt bàn chân người bệnh tiểu đường
Phương pháp chăm sóc tốt bàn chân người bệnh tiểu đường:
Bác sĩ tư vấn cách chăm sóc bàn chân người bị bệnh tiểu đường cao tuổi như sau:
- Kiểm tra bàn chân hàng ngày:
- Tự kiểm tra từ trên xuống dưới bàn chân. Có thể nhờ người thân nhìn giùm bàn chân nếu không thấy rõ
- Nên chọn một thời điểm cố định trong ngày để dễ nhớ, chọn nơi có ánh sáng tốt, sử dụng một chiếc gương để dễ quan sát lòng bàn chân
- Cần kiểm tra cả những kẽ chân, kẽ móng xem có vết xước, vết chai sạn, vết rộp….kiểm tra da có bị khô nứt, bị đỏ, nóng hay bị căng khi sờ bất cứ vùng nào của bàn chân
- Kiểm tra sự phát triển của móng chân có bất thường, móng quặp vào trong không
- Vệ sinh bàn chân sạch sẽ:
- Rửa bằng xà phòng và nước ấm ( khoảng 37oC là tốt nhất) mỗi ngày, chú ý lau thật khô, nhẹ nhàng, không cọ xát mạnh.
- Nếu da quá khô có thể sử dụng các loại kem dưỡng ẩm, đặc biệt chú ý vùng gót chân, không thoa vào kẽ chân
- Cắt móng tay, móng chân thường xuyên, cắt móng thẳng ngang không ca71t quá sát phần da và không cắt vào khóe móng.
- Bảo vệ bàn chân bởi giày và vớ:
- Luôn mang giày dép để tránh đạp lên các mảnh chai, vật sắc nhọn mà người bệnh không nhìn thấy được. Không nên mang dép kẹp vì có thể gây loét ở giữa ngón cái và ngón thứ hai.
- Luôn mang vớ để giữ ấm và bảo vệ đôi chân, vớ mềm mại và dệt bằng sợi tự nhiên, không có đường may. Thay vớ sạch và khô mỗi ngày.
- Tránh mang giày quá chật vì dễ gây các vết phồng rộp ở da; luôn mang vớ khi cần phải mang giày để tránh phồng chân.
- Cần kiểm tra giày trước khi mang để đảm bảo không có bất cứ vật nào trong giày như cát bụi, côn trùng…có thể gây tổn thương đôi chân.
- Cách chọn giầy:
- – Chọn giày phải kín ngón và gót
- Chọn giày bằng da mềm mại, bên trong không bị gồ
- Đảm bảo giày rộng hơn ít nhất 1.3 cm so với bàn chân, nên thử giầy vào buổi chiều
- Cẩn thận với nhiệt độ :
Khi dùng nước nóng tắm, rửa chân thì không dùng chân để kiểm tra nhiệt độ nước do cảm giác da của bệnh nhân tiểu đường đã bị suy giảm. Nên kiểm tra nhiệt độ nước bằng nhiệt kế, mu bàn tay hoặc khuỷu tay. Ban đêm cần mang vớ chân để giữ ấm ( nếu trời lạnh) trước khi đi ngủ. Không sưởi ấm chân bằng lò than, viên gạch nung nóng; không dùng nước nóng để xông hơi bàn chân hoặc ngâm chân; không đốt lá ngải hơ chân…vì dễ gây bỏng.
- Giữ cho mạch máu được lưu thông dễ dàng hơn:
- Nâng cao chân bằng 1 chiếc ghế khác khi ngồi
- Không ngồi bắt chéo chân quá lâu
- Không đi những đôi vớ chật hoặc thắt nút quanh cổ chân
- Cử động ngón chân trong 5 phút 2-3 lần trong ngày. Tập vận động bàn chân hàng ngày để tăng lưu thông mạch máu ở bàn chân như: đi bộ, đạp xe…
- Uống nhiều nước: bệnh tiểu đường thường gây tiểu nhiều làm người bệnh mất nước; vì vậy, cần uống nhiều nước hơn 2 lít nước / ngày để bù đắp lượng nước thiếu hụt và giúp da luôn được tươi tắn khỏe mạnh
- Khi bị các tổn thương da, hay có cục chai sần ở bàn chân…không nên tự xử lý tại nhà mà phải đi khám ở cơ sở y tế để được điều trị kịp thời và được hướng dẫn chăm sóc để tránh biến chứng nặng hơn.
Bệnh tiểu đường có thể gây nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và đời sống của người bệnh đồng thời có thể gây tàn phế suốt đời. Người bệnh phải thật sự quan tâm và biết cách tự chăm sóc để chủ động ngăn ngừa biến chứng này.
Nguồn tapchisuckhoe.edu.vn