Dị dạng Chiari là tình trạng mô não mở rộng vào ống tủy sống. Nó xảy ra khi một phần của hộp sọ nhỏ một cách bất thường hoặc bị biến dạng, khiến hộp sọ nhấn vào não và ép nó xuống phía dưới. Cùng các Bác sĩ – Giảng viên trường Cao đẳng Y Dược Việt Nam tìm hiểu chi tiết về bệnh để có những thông tin cần thiết, giúp bạn phát hiện cũng như điều trị bệnh một cách hiệu quả.
Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị dị dạng Chiari
Hỏi: Dị dạng Chiari là bệnh gì thưa Bác sĩ?
Trả lời:
Dị dạng Chiari (kee-AH-ree mal-cho-MAY-shun) là tình trạng mô não mở rộng vào ống tủy sống. Nó xảy ra khi một phần của hộp sọ nhỏ một cách bất thường hoặc bị biến dạng, khiến hộp sọ nhấn vào não và ép nó xuống phía dưới.
Các bác sĩ phân chia dị dạng Chiari thành ba loại, tùy thuộc vào giải phẫu của mô não di chuyển vào trong ống tủy sống, và những bất thường về phát triển của não hoặc cột sống.
Dị dạng Chiari loại I phát triển khi hộp sọ và não đang phát triển. Do đó, dấu hiệu và triệu chứng có thể không xảy ra cho đến cuối thời thơ ấu hoặc tuổi trưởng thành. Dị dạng Chiari loại II và loại III xuất hiện ở trẻ sơ sinh (bẩm sinh).
Điều trị dị dạng Chiari phụ thuộc vào hình thức, mức độ nghiêm trọng và các triệu chứng liên quan. Điều trị bằng cách theo dõi thường xuyên, thuốc men và phẫu thuật. Trong một số trường hợp thì không cần điều trị.
Hỏi: Nguyên nhân gây bệnh dị dạng Chiari là do đâu thưa Bác sĩ?
Trả lời:
Bác sĩ chuyên khoa Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ, dị dạng Chiari loại I xảy ra khi khu vực sọ chứa một phần của não (tiểu não) quá nhỏ hoặc bị biến dạng, gây áp lực và đè nặng lên não. Phần dưới, hay còn gọi là hạnh nhân của tiểu não bị di chuyển vào trong ống tủy trên.
Dị dạng Chiari loại II gần như luôn luôn có liên quan với tật hở đốt sống (Spina Bifida) được gọi là thoát vị màng tủy- tủy sống (Myelomeningocele).
Khi tiểu não bị đẩy vào ống tủy trên, nó có thể cản trở dòng chảy bình thường của dịch não tủy, thứ giúp bảo vệ não và tủy sống.
Sự lưu thông dịch não tủy không ổn định có thể dẫn đến sự tắc nghẽn các tín hiệu truyền từ não đến cơ thể hoặc sự tích tụ dịch tủy ở não hoặc tủy sống.
Hỏi: Triệu chứng thường gặp của bệnh dị dạng Chiari là gì?
Trả lời:
Nhiều người bị dị dạng Chiari không có dấu hiệu hoặc triệu chứng thì không cần điều trị. Tình trạng của họ chỉ được phát hiện khi các xét nghiệm được thực hiện cho các chứng rối loạn không liên quan. Tuy nhiên, tùy thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng, dị dạng Chiari có thể gây ra một số vấn đề.
Dị dạng Chiari loại I
Nhức đầu nghiêm trọng thường là triệu chứng điển hình của dị dạng Chiari. Chúng thường xuất hiện sau khi đột ngột ho, hắt hơi hoặc căng thẳng. Những người bị dị dạng Chiari loại I cũng có thể trải qua các triệu chứng như:
- Đau cổ
- Đi đứng không ổn định (vấn đề cân bằng)
- Sự phối hợp tay khó khăn (kỹ năng vận động tốt)
- Tê và ngứa ran ở bàn tay và bàn chân
- Chóng mặt
- Khó nuốt, đôi khi đi kèm với nôn khan, nghẹn và nôn
- Các vấn đề về tầm nhìn (mờ hoặc nhìn đôi)
- Các vấn đề về giọng nói, chẳng hạn như khàn giọng
Triệu chứng thường gặp của bệnh dị dạng Chiari
Dị dạng Chiari loại II
Trong dị dạng Chiari loại II, một lượng mô lớn hơn mở rộng bị hở và thoát vị ra vào trong ống tủy sống so với dị dạng Chiari loại I.
Các dấu hiệu và triệu chứng có thể bao gồm những dấu hiệu có liên quan đến tật nứt hở đốt sống (spina bifida) được gọi là thoát vị màng tủy- tủy sống (myelomeningocele) gần như luôn luôn đi kèm với dị dạng Chiari loại II. Ở chứng thoát vị màng tủy-tủy sống, xương sống và ống tủy sống đã không đóng lại đúng cách trước khi sinh.
Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Thay đổi nhịp thở
- Các vấn đề về nuốt, chẳng hạn như nôn khan
- Chuyển động xuống của mắt nhanh
- Yếu cánh tay
Dị dạng Chiari loại III
Dị dạng Chiari loại III là dạng nghiêm trọng nhất, một phần của phần dưới não sau (tiểu não) hoặc thân não mở rộng thông qua một lỗ mở bất thường ở mặt sau của hộp sọ. Loại dị dạng Chiari này được chẩn đoán lúc sinh hoặc do siêu âm trong khi mang thai.
Loại dị dạng Chiari này có tỷ lệ tử vong cao hơn và cũng có thể gây ra các vấn đề thần kinh.
Hỏi: Có những phương pháp nào được áp dụng để điều trị bệnh dị dạng Chiari?
Trả lời:
Điều trị dị dạng Chiari phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và đặc điểm của tình trạng.
Giảm áp lực bằng phẫu thuật
Các bác sĩ thường điều trị dị dạng chiari có triệu chứng bằng phẫu thuật. Mục đích là để ngăn chặn tiến triển của sự thay đổi trong giải phẫu não và ống sống, cũng như giảm bớt hoặc ổn định các triệu chứng.
Khi thành công, phẫu thuật có thể làm giảm áp lực lên tiểu não và tủy sống, khôi phục lại dòng chảy bình thường của dịch tủy sống.
Nguy cơ phẫu thuật và theo dõi
Phẫu thuật liên quan đến những rủi ro, bao gồm khả năng nhiễm trùng, dịch trong não, rò rỉ dịch não tủy hoặc các vấn đề chữa lành vết thương. Thảo luận về những thuận lợi và bất lợi với bác sĩ để quyết định xem phẫu thuật có là lựa chọn thích hợp nhất hay không.
Phẫu thuật làm giảm triệu chứng ở hầu hết người, nhưng nếu tổn thương thần kinh trong ống tủy đã xảy ra thì thủ thuật này sẽ không làm phục hồi được thương tổn.
Sau cuộc giải phẫu, bạn cần khám sức khoẻ định kỳ với bác sĩ, bao gồm các xét nghiệm định kỳ để đánh giá kết quả của phẫu thuật và dòng chảy của dịch não tủy.