Rối loạn phân ly thường biểu hiện từ triệu chứng mất trí nhớ đến nhận dạng thay thế phát triển như một phản ứng đối phó với chấn thương và những kỷ niệm khó khăn.
- Những tai biến trong sản khoa thường gặp
- Điều trị rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD)
- Mẹo vặt khắc phục các vấn đề mùa nóng
Tìm hiểu về rối loạn phân ly
Định nghĩa
Rối loạn phân ly là bệnh lý tâm thần có đặc trưng là người bệnh thoát ly khỏi thực tại theo cách không tự nguyện và không lành mạnh. Bệnh thường biểu hiện từ triệu chứng mất trí nhớ đến nhận dạng thay thế phát triển như một phản ứng đối phó với chấn thương và những kỷ niệm khó khăn.
Ngày nay, bệnh nhân rối loạn phân ly thường được chỉ định điều trị với liệu pháp tâm lý, thôi miên và thuốc men. Điều trị rối loạn phân ly là một thách thức không hề nhỏ. Việc điều trị có thể giúp bệnh nhân tìm ra cách thức đối phó với các triệu chứng loạn thần và duy trì một cuộc sống lành mạnh.
Dấu hiệu và triệu chứng bệnh
Bác sĩ tư vấn: Rối loạn phân ly được phân thành nhiều nhóm khác nhau. Theo “Hướng dẫn sử dụng chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (DMS)” công bố bởi Hiệp hội Tâm thần Mỹ, rối loạn phân ly có thể chia thành các nhóm lớn như sau:
– Rối loạn phân ly mất trí nhớ.
– Rối loạn phân ly rối loạn nhận dạng.
– Rối loạn phân ly fugue.
– Mất nhân cách rối loạn.
Thông thường, bệnh nhân rối loạn phân ly dù là thuộc nhóm nào cũng có một số dấu hiệu và triệu chứng phổ biến chung, bao gồm:
– Mất trí nhớ về một đoạn thời gian, một sự kiện hoặc con người.
– Biểu hiện vấn đề sức khỏe tâm thần khác (bao gồm trầm cảm và lo âu).
– Mất nhân cách (tự thấy tách ra từ chính mình).
– Nhận thức bị bóp méo (derealization), nhận biết xung quanh trở nên không thực tế.
– Mất dần bản sắc cá nhân.
Ngoài ra, tùy thuộc vào việc bệnh nhân đang mắc phải rối loạn phân ly nhóm nào, các dấu hiệu và triệu chứng sẽ có đôi chút khác biệt.
Dấu hiệu và triệu chứng bệnh
- Rối loạn phân ly mất trí nhớ.
Nhóm phân loại này đặc trưng bởi triệu chứng mất trí nhớ, đãng trí, hay quên và không phải do nguyên nhân y tế cụ thể. Số ít trường hợp mất trí nhớ xảy đến sau một chấn thương tâm lý, triệu chứng diễn biến đột ngột và thường hiếm. Thường gặp hơn là mất trí nhớ không có nguyên nhân, đơn giản là tạm thời không thể nhớ lại thời gian chấn thương, các sự kiện hoặc những người trong cuộc sống, đặc biệt là từ thời thơ ấu
- Rối loạn phân ly nhận dạng.
Rối loạn phân ly nhận dạng còn được gọi là rối loạn đa nhân cách. Đặc trưng của nhóm này là sự “chuyển đổi” thay thế nhận dạng khi bị căng thẳng. Theo bệnh nhân kể lại, có sự hiện diện của một hoặc nhiều người khác (không phải bản thân mình) nói chuyện, sống nhờ bên trong đầu. Bệnh nhân có thể phân biệt được tên, lịch sử cá nhân và đặc điểm của từng nhận dạng. Với giọng nói, giới tính, phong cách cũng như những đặc tính vật lý khác biệt hoàn toàn. Thông thường, rối loạn nhận dạng phân ly thường đi kèm với mất trí nhớ phân ly.
- Rối loạn phân ly fugue.
Triệu chứng đặc trưng của tình trạng này là bản thân bệnh nhân tạo ra khoảng cách vật lý từ bản sắc thực sự. Ví dụ: đột ngột bỏ nhà, bỏ cơ quan đi lang thang, đi du lịch xa, tự quên bản thân là ai và khi đến vị trí mới thì đồng thời xuất hiện một bản sắc mới. Bệnh nhân mắc phân ly fugue có khả năng cao bị pha trộn các bản sắc của bất cứ nơi nào. Một giai đoạn fugue dài ngắn khác nhau, ngắn có thể chỉ kéo dài vài giờ, dài có thể kéo dài nhiều tháng. Chúng bắt đầu và kết thúc một cách đột ngột, thường không có dấu hiệu báo trước. Trong cơn fugue, bệnh nhân thường có những cảm thụ mạnh mẽ, nhưng sau đó lại không có hồi ức gì về những điều đã xảy ra hoặc đến hoàn cảnh hiện tại.
- Rối loạn mất nhân cách.
Rối loạn mất nhân cách có triệu chứng đặc trưng là đột ngột tự cảm giác mình đang quan sát bản thân từ xa như xem một bộ phim. Khi đó, cảm thụ về kích thước và hình dạng của sự vật có vẻ bị bóp méo. Dòng thời gian có thể bị kéo dài và thế giới trở nên kì dị, hư ảo. Rối loạn mất nhân cách thường chỉ kéo dài vài phút, nhưng cũng có trường hợp kéo dài trong nhiều năm.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Trong trường hợp mất trí nhớ đáng kể không rõ nguyên nhân hoặc những thay đổi hành vi đáng kể, hãy tìm gặp bác sĩ. Những trải nghiệm kì dị do sự nhận dạng thế giới khác biệt cũng có thể là do chứng rối loạn phân ly. Tìm kiếm sự trợ giúp y tế từ các bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần càng sớm càng tốt.
Nguồn tapchisuckhoe.edu.vn