Nhân trần không chỉ là một loại nước uống giải nhiệt phổ biến trong những ngày hè mà ít ai biết đây còn là một vị thuốc Đông Y có tác dụng chữa bệnh rất tốt.
- Y học cổ truyền nâng tầm hoa hồng lên vị thuốc chữa bệnh
- Sử dụng cây lá lốt chữa một số bệnh thường gặp
- Kinh giới là cây thuốc quý sẵn có trong vườn nhà bạn
Khám phá lợi ích ít ai biết về nhân trần trong Đông Y
Theo các Bác sĩ Y học Cổ truyền Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn khẳng định nhân trần có vị đắng, cay, tính bình vào các kinh, tỳ, can, đởm, thanh nhiệt, lợi thấp, hành khí, chỉ thống, lợi tiểu, giúp ra mồ hôi hiệu quả. Dưới đây là một số thông tin cơ bản.
Chuyên gia Đông Y cung cấp thông tin cần thiết nhất về nhân trần
- Nhân trần là cây gì?
Nhân trần là một loài thực vật hiện được APG II và GRIN phân loại là thuộc họ Mã đề hay còn thuộc họ Huyền sâm. Cây nhân trần có tên khoa học là Adenosma glutinosum, một số tên gọi khác như hoắc hương núi, chè nội, chè cát, tuyến hương lam, mạo xạ hương…
- Đặc điểm của cây nhân trần
Nhân trần là loại cây thân thảo, cao 0,3 – 1 m. Thân cây nhân trần thường mọc thẳng, có thể là cây đơn hoặc phân cành, nhánh. Lá hình trứng nhọn, mép răng cưa thưa, cuống lá ngắn 3 – 15 mm. Phiến lá dài 3 – 8cm, rộng 1 – 3,5cm, gân nổi rõ ở mặt dưới, cuống dài 5 – 10mm. Cụm hoa nhân trần mọc ở kẽ lá hoặc xếp thành chùm, hình bông, dài 30 – 40 cm. Tràng hoa màu tía hay lam, chia 2 nở thành 4 van, bên trong có nhiều hạt nhỏ. Lá có mùi thơm, vị cay, hơi đắng. Mùa hoa thường vào tháng 4 – tháng 9 và cho quả cùng đợt.
Loại cây này thường được thu hái vào mùa hè khi cây đang ra hoa. Sau đó cây sẽ được phơi hay sấy khô, bó thành từng bó dài 25 – 30cm, đường kính 5 – 6cm, trọng lượng 40 – 60g, gồm chừng 20 cây mang hoa buộc lại thành 1 bó. Những cây khô và hoa bị rụng chính là nhân trần.
- Phân loại nhân trần
Cây nhân trần được chia làm hai loại:
Nhân trần Bắc: Phân bố nhiều ở các cao nguyên và đảo Hải Nam của Trung Quốc
Nhân trần Nam: Còn gọi là hoắc hương núi phân bố chủ yếu ở Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Kạn, Tuyên Quang và một số tỉnh ở miền trung như Quảng Ngãi, Quảng Nam…
Chuyên gia Đông Y cung cấp thông tin cần thiết nhất về nhân trần
Một số công dụng của cây nhân trần không phải ai cũng biết
Thành phần chính của nhân trần là cineol. Ngoài ra còn có các chất flavonoid, saponin, acid thơm. Chính vì vậy Nhân trần sẽ có tác dụng trong việc tăng bài tiết mật, chống viêm, nhất là với các bệnh về gan mật.
Bên cạnh đó, dược lý y học hiện đại, nhân trần có tác dụng:
- Làm tăng tiết và thúc đẩy quá trình bài xuất dịch mật, bảo vệ tế bào gan.
Phòng chống tình trạng gan nhiễm mỡ, làm hạ huyết áp, điều chỉnh rối loạn lipid máu.
- Cải thiện lưu lượng tuần hoàn nuôi tim và não.
Giải nhiệt, giảm đau và chống viêm, ức chế một số vi khuẩn (tụ cầu vàng, trực khuẩn bạch hầu, thận…).
- Tác dụng gây ức chế các tế bào ung thư
- Tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh gan
Các bệnh nhân mắc bệnh về gan như: Viên gan cấp tính, sơ gan, viêm gan b… sử dụng cây nhân trần có để điều trị cải thiện bệnh nhanh chóng. Cây hoắc hương núi làm tăng tiết và thúc đẩy quá trình bài xuất dịch mật, bảo vệ tế bào gan và phòng chống tích cực tình trạng gan nhiễm mỡ.
- Tác dụng của cây nhân trần giúp lợi tiểu
Những người bị bí tiểu, tiểu rát, tiểu ra máu hoặc đi tiểu dắt…nên sử dụng nhân trần kết hợp với 30g râu ngô nấu nước uống hàng ngày sẽ tăng cường chức năng thận. Đây cũng là thông tin được nhiều người quan tâm trên chuyên mục thuốc Bắc – thuốc Nam.
- Tác dụng trong giảm áp huyết
Cây nhân trần làm hạ huyết áp, điều chỉnh rối loạn lipid máu, cải thiện lưu lượng tuần hoàn nuôi tim và não Ngoài ra thúc đẩy quá trình dung giải fibrin và chống đông máu, giải nhiệt, giảm đau và chống viêm.
Một số công dụng của cây nhân trần không phải ai cũng biết
- Hỗ trợ điều trị mất ngủ kinh niên
Mất ngủ, khó ngủ, trằn trọc suốt đêm, ngủ không sâu giấc khiến cơ thể mất sức sống, yếu và mệt mỏi. Cây hoắc hương núi giúp giấc ngủ ngon hơn, sâu hơn.
- Tác dụng của cây nhân trần giúp hỗ trợ điều trị máu khó đông
Ngoài những tác dụng trên, nhân trần thường được dùng cho phụ nữ sau sinh giúp ăn ngon miệng. Còn dùng làm thuốc chữa sốt, ra mồ hôi, thông tiểu tiện, chữa bệnh vàng da, bệnh gan.
Lưu ý:
+ Các chuyên gia Đông y cũng khuyến cáo, người già và trẻ nhỏ dưới 1 tuổi cần thận trọng khi dùng nước nhân trần. Bởi vì chức năng tiêu hóa của người già và trẻ nhỏ không ổn định, khả năng hấp thụ kém. Nếu dùng thường xuyên có thể dẫn tới tình trạng rối loạn tiêu hóa, chướng bụng, tiêu chảy, chán ăn. Nặng có thể gây ra một số bệnh về đường ruột, mất nước, hôn mê.
+ Phụ nữ mang thai nếu không có bệnh lý về gan, không được bác sĩ chỉ định không nên dùng nhân trần. Uống nhiều có thể làm thai suy dinh dưỡng, chết lưu, mất sữa hoặc có ít sữa.
Nguồn: tapchisuckhoe.edu.vn