Tác dụng lợi tiểu, hạ cholesterol, hay ổn định huyết áp, giảm tỉ lệ xơ vữa động mạch, chữa đau răng hay sử dụng như một loại ngũ cốc là những tác dụng ít người biết đến của ngưu tất.
- Bác sĩ y học cổ truyền chia sẻ lợi ích diệu kỳ từ cây hồ đào
- Giải mã những công dụng đến từ các bộ phận của cây tầm xuân
- 4 bài thuốc chữa bệnh thường gặp từ cây ích mẫu
Công dụng chữa bệnh của ngưu tất
Theo các Bác sĩ chuyên khoa, cây Ngưu tất hay còn có tên gọi là cây cỏ xước, hoài ngưu tất. Cây có tên khoa học là Achyranthes bidentata Blume, thuộc họ Giền Amaranthaceae. Trong sách cổ nói vì vị thuốc giống đầu gối của con trâu nên được gọi là ngưu tất ( ngưu là trâu, tất và đầu gối). Ngưu tất thường được trồng nhiều ở Nepal, Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam. Cây ngưu tất là một loài cỏ xước, có thân mảnh, hơi vuông, thường cao khoảng 1m, cũng có khi cao tới 2m, có lá mọc đối có cuống, dài 5-12cm, rộng 2-4 cm, phiến lá hình trứng, đầu nhọn, mép nguyên. Cụm hoa mọc thành bông ở đầu cành hoặc kẽ lá. Trong rễ ngưu tất người ta thường chế xuất ra một chất saponin, khi thủy phân sẽ cho axit oleanic C30H48O3 và Galactoza, rhamnoza, glucoza. Ngoài ra còn có ecdysteron, inokosteron và muốn kali.
Tác dụng dược lý của ngưu tất
Theo tác giả Trương Diệu Đức, Trương Phát Sơ và Lưu Thiệu Quang đăng trong tạp chí Trung Hoa y học đã dùng ngưu tất thí nghiệm trên thỏ, mèo, chuột bạch và chó đã ghi nhận: Cao lỏng ngưu tất có tác dụng làm dịu sức căng của tử cung chuột bạch dù có chửa hay không có chửa. Đối với tử cung của thỏ có tác dụng co bóp. Cao lỏng ngưu tất tác dụng co bóp mạnh hơn khi thí nghiệm trên mèo, đối với chó thì tác dụng ghi nhận không nhất định. Tác dụng của ngưu tất tác dụng trực tiếp kích thích dây thần kinh phía dưới bụng
Đối với động vật đã gây mê, ngưu tất có tác dụng gây giảm huyết áp tạm thời, sau vài phút trở lại bình thường, có thể hơi tăng. Ngưu tất có tác dụng làm yếu sức co bóp của tim ếch, ức chế sự co bóp của tá tràng, kích thích sự vận động của tử cung khi sử dụng liều cao. Saponin có trong ngưu tất có tác dụng phá huyết và làm cho vốn Albumin, ecdysteron và inokosteron có tác dụng kìm hãm sự phát triển của một số sâu bọ. Ngoài ra tác giả Đoàn Thị Nhu còn ghi nhận tác dụng hạ cholesterol trong máu và tác dụng hạ huyết áp tốt khi sử dụng ngưu tất.
Cây Ngưu tất hay còn có tên gọi là cây cỏ xước, hoài ngưu tất
Công dụng và liều dùng
Theo Đông Y, ngưu tất có tính vị chua, đắng, bình, không độc, vào hai kinh can và thận. Có tác dụng phá huyết, hành ứ ( sống), bổ can thận, mạnh gân cốt (nếu chế biến chín). Trong nhân dân, ngưu tất được dùng trong bệnh viêm khớp, đau bụng, kinh nguyệt khó khăn. Ngày dùng từ 3 – 9g dưới dạng thuốc sắc.
- Bài thuốc Nam được bào chế từ ngưu tất 0.25g cao khô hoặc uống 4g ngưu tất khô chữa cholesterol máu cao, huyết áp cao, xơ vữa động mạch, ngày uống 2 lần, mỗi lần 5 viên sau bữa ăn. Dùng liều 1-2 tháng rồi nghỉ
- Lưu ý phụ nữ có thai tuyệt đối không được sử dụng ngưu tất
- Củ của ngưu tất có thể sử dụng để chữa đau răng, hạt có thể sử dụng như một loại ngũ cốc
- Dùng ngưu tất và ích mẫu kết hợp mỗi loại khoảng 10g sắc uống trong ngày có tác dụng điều trị tắc kinh, bế kinh
- Dùng mỗi 30g rễ ngưu tất, 15g mã đề, 15g rễ cỏ tranh, 15g huyết dụ, 15 g mộc thông, 15g huyền sâm và 15g lá móng tay sắc cùng với nhau uống 3 lần / ngày.
Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi cung cấp, bạn đọc hiểu hơn về vị thuốc ngưu tất.
Nguồn: tapchisuckhoe.edu.vn