Xuyên khung là vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền, giúp điều hòa khí huyết, giảm đau và giải phong. Vị thuốc này hiệu quả trong điều trị nhức đầu, chóng mặt, phong thấp, tắc nghẽn khí huyết và viêm nhiễm.
- Bạch truật: Vị thuốc quý trong y học cổ truyền
- Công dụng chữa bệnh của hạt ý dĩ theo y học cổ truyền
Dưới đây là thông tin tổng quan về Xuyên khung, một vị thuốc quý trong y học cổ truyền với nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả từ bác sĩ YHCT công tác tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn!
Thông tin tổng quan về Xuyên khung
Xuyên khung (tên khoa học: Rhizoma Ligustici wallichii) là một loài thực vật thuộc họ Hoa tán (Apiaceae). Bộ phận dùng của cây này là thân rễ. Sau khi chế biến, Xuyên khung có hình khối không rõ, chia thùy, màu nâu hoặc nâu vàng, cứng chắc, có mùi thơm đặc trưng và vị cay.
- Tên khoa học: Rhizoma Ligustici wallichii
- Họ: Hoa tán (Apiaceae)
- Bộ phận sử dụng: Thân rễ
- Dạng bào chế: Thường dùng dưới dạng chích rượu hoặc sắc thuốc
Xuyên khung là một vị thuốc quan trọng trong y học cổ truyền, được ứng dụng rộng rãi nhờ tác dụng hành khí, hoạt huyết, giảm đau và điều trị các chứng bệnh liên quan đến phong, thấp và khí huyết.
Công dụng và chủ trị của vị thuốc Xuyên khung
Xuyên khung có nhiều công dụng quan trọng trong điều trị các chứng bệnh liên quan đến khí huyết và phong. Cụ thể:
- Hành khí, hoạt huyết, trừ phong: Xuyên khung giúp lưu thông khí huyết, giải tỏa các cơn đau nhức và phong thấp.
- Giảm đau: Xuyên khung hiệu quả trong việc giảm các cơn đau, đặc biệt là đau đầu, đau nhức do phong thấp, đau ngực bụng.
- Điều kinh: Vị thuốc này giúp điều hòa kinh nguyệt, cải thiện các chứng bệnh phụ nữ như đau bụng khi hành kinh và rối loạn kinh nguyệt.
Liều dùng của Xuyên khung dao động từ 6g đến 12g mỗi ngày, có thể dùng dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột hoặc rượu thuốc.
- Cách sử dụng: Xuyên khung có thể sắc với nước hoặc sử dụng chung với các vị thuốc khác trong các bài thuốc chữa bệnh.
- Lưu ý: Người có thể âm hư hỏa vượng hoặc phụ nữ mang thai nên thận trọng khi sử dụng Xuyên khung.
Xuyên khung có nhiều công dụng quan trọng trong điều trị các chứng bệnh liên quan đến khí huyết và phong, giúp cải thiện sức khỏe và giảm đau hiệu quả. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, việc sử dụng Xuyên khung cần phải được điều chỉnh phù hợp với tình trạng sức khỏe của từng người.
Một số bài thuốc thường dùng từ Xuyên Khung
Dưới đây là một số bài thuốc đông y phổ biến từ Xuyên khung giúp chữa trị nhiều chứng bệnh:
Chữa nhức đầu, chóng mặt:
- Nguyên liệu: Xuyên khung 3g, Tế tân 2g, Hương phụ 3g, nước 300ml.
- Cách làm: Sắc còn 100ml, chia 3 lần uống trong ngày.
Chữa thiên đầu thống, ngạt mũi, mắt mờ:
- Nguyên liệu: Xuyên khung 12g, Kinh giới 12g, Bạc hà 24g, Phòng phong 4g, Tế tân 3g, Khương hoạt 6g, Bạch chỉ 6g.
- Cách làm: Tán nhỏ các vị thuốc, chia thành 2 lần uống trong ngày, mỗi lần uống 6g bột, dùng nước chè chiêu thuốc.
Chữa nhức đầu sau khi sinh:
- Nguyên liệu: Xuyên khung tán nhỏ.
- Cách làm: Dùng nước chè chiêu thuốc, uống 2 lần/ngày, mỗi lần 4-6g.
Chữa đau bụng kinh, kinh nguyệt không đều:
- Nguyên liệu: Xuyên khung, Đương quy đều 10g.
- Cách làm: Sắc uống.
Chữa phong thấp viêm khớp:
- Nguyên liệu: Xuyên khung, Bạch chỉ, Ngưu tất đều 12g, Hoàng đằng 8g.
- Cách làm: Sắc uống.
Một số chú ý khi sử dụng Xuyên Khung
Khi sử dụng Xuyên khung, ngoài việc tuân thủ liều lượng và phương pháp chế biến, người dùng cũng cần lưu ý một số điều quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị.
- Không dùng độc vị: Xuyên khung không nên sử dụng đơn độc trong một thời gian dài.
- Thận trọng với người âm hư hỏa vượng: Những người có cơ thể âm hư, nhiệt thịnh cần tránh sử dụng hoặc dùng với liều lượng thấp.
Xuyên khung là một vị thuốc quý với nhiều tác dụng chữa bệnh hiệu quả, nhưng như với bất kỳ thuốc nào trong y học cổ truyền, bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y Sài Gòn lưu ý việc sử dụng cần có sự chỉ dẫn của các chuyên gia để đảm bảo hiệu quả và an toàn.