Hồ tiêu hiện được ứng dụng rộng rãi trong lâm sàng với những lợi ích sức khỏe vô cùng lớn và được coi là vị thuốc đông y hay không thể thiếu trong nhiều bài thuốc.
- 5 tác dụng của đậu phộng đối với sức khỏe con người
- Rau cải xoăn từ thực phẩm dinh dưỡng đến vị thuốc hữu ích
- Tác dụng bất ngờ từ những phần tưởng vô dụng trong cuộc sống
Hồ tiêu giàu vitamin C, thậm chí còn nhiều hơn cả cà chua. Một nửa cốc hồ tiêu xanh, đỏ hay vàng sẽ cung cấp tới hơn 230% nhu cầu canxi 1 ngày/1 người. Trong tiêu có 1,2-2% tinh dầu, 5-9% piperin và 2,2-6% chanvixin. Chanvixin và piperin là 2 loại ankaloit có vị cay hắc làm cho tiêu có vị cay. Trong tiêu còn có 8% chất béo, 36% tinh bột và 4% tro.
Tác dụng dược lý của hồ tiêu
Dùng liều nhỏ vị thuốc bắc nam – hồ tiêu sẽ có tác dụng tăng dịch tụy, dịch vị, kích thích tiêu hóa ăn ngon, nhưng liều lớn kích thích niêm mạc dạ dày gây sung huyết và viêm cục bộ, gây sốt viêm đường tiểu, đái ra máu. Piperidin và piperin gây độc ở liều cao, piperidin làm tăng huyết áp, làm tê liệt hô hấp và một số dây thần kinh (50mg/kg cân nặng). Piperin tiêm bắp cho thỏ và chuột bạch hoặc cho hít hơi với liều cao thì sau một thời gian kích thích ngắn, có hiện tượng thở nhanh lên chân sau tê liệt rồi mê hoàn toàn, co quắp, chết do ngừng thở. Giải phẩu thi thể, các phủ tạng đều có xuất hiện xuất huyết.
Hồ tiêu có tác dụng sát trùng, diệt ký sinh trùng, gây hắt hơi. Mùi hồ tiêu đuổi sâu bọ nên được dùng để bảo vệ quần áo len khỏi bị sâu cắn. Ankaloit hồ tiêu có tác dụng an thần đối với chuột nhắt rõ rệt.
Tính vị qui kinh: Hồ tiêu vị cay tính nóng. Sách Tân tu bản thảo: vị cay, đại ôn, không độc.
Qui kinh: Vị Đại tràng. Sách Bản thảo kinh sơ: nhập thủ túc dương minh kinh.
Tác dụng: Trong sách cổ có ghi “Chủ hạ khí, ôn trung, trừ đờm, trừ phong lãnh ở tạng phủ”. Sách Bản thảo diễn nghĩa: “Hồ tiêu trị chứng vị hàn đàm, ói nước, ăn vào ói ngay rất tốt. Dùng nhiều tẩu khí Đại trường hàn hoạt nên dùng, cần tùy chứng mà phối hợp các vị thuốc khác”. Liều dùng: Lượng dùng cho vào thuốc thang: 2 – 3g, thuốc tán 1 – 2g. Dùng ngoài lượng vừa đủ.
Ứng dụng lâm sàng của vị thuốc hồ tiêu
Trị trẻ em tiêu chảy: Lấy 1 – 2 hạt tiêu trắng tán bột bỏ vào rốn của trẻ em dùng băng dính dán lại 24giờ thay một lần, có thể dùng 2 – 3 lần. Đã trị hơn 250 ca có kết quả 81,3% .
Trị quai bị: Bột Hồ tiêu 0,5 – 1g trộn với bột mì trắng 5 – 10g, trộn với nước nóng thành dạng hồ cho vào gạo đắp lên chỗ đau, dán băng keo mỗi ngày thay 1 lần
Trị chứng ngũ tạng phong hàn, nôn (bị lạnh bụng gây nôn): Dùng hạt tiêu 30g. Ngâm trong 1 ít rượu. Trước khi ăn uống 1-2 ly con( 5-10 thìa cà phê).
Trị thương hàn, ho ngược lên, khí lạnh nhiễm vào dạ dày: Hạt tiêu 30 hạt đập dập, rượu 200ml, xạ hương 2g. Sắc còn 100ml. Uống nóng.
Trị đau phía dưới tim: Dùng 49 hạt tiêu, 10g sữa bò tươi nguyên chất, cho hạt tiêu vào nghiền đều. Đối với nam giới thì cho thêm 1 lát gừng sống, với phụ nữ thêm 1 miếng đương quy hòa vào với rượu mà uống.
Trị đau dạ dày: Táo tàu 7 trái, bỏ hạt, 7 hạt tiêu sọ cho vào ruột táo tàu, buộc lại đem chưng cách thủy cho nhừ rồi nghiền nát, viên bằng hạt đậu xanh. Mỗi lần uống 7 viên với nước ấm.Theo lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa: Người khỏe mạnh có thể uống 10 viên sẽ khỏi đau. Nếu có cảm giác dạ dày nóng và đói thì cho ăn cháo.
Trị buồn nôn nhiều ngày không dứt: Dùng 1 gam bột hạt tiêu 30g, gừng sống thái lát sấy khô, nghiền thành bột. Hai thứ trộn đều rồi cho vào 200ml. nước sắc còn 100ml. Chia uống 3 lần trong ngày lúc nước còn ấm.
Trị buồn nôn, không ăn được: Bán hạ 15g, hạt tiêu 15g. Cả 2 nghiền thành bột, giã gừng cho thêm tí nước vắt lấy nước gừng hòa vào 2 loại bột trên rồi viên to bằng hạt đậu nành.Mỗi lần uống 20-30 viên với nước gừng loãng. Chữa bệnh thổ tả (miệng nôn trôn tháo): Dùng 49 hạt hồ tiêu, 150 hạt đậu xanh, cả hai nghiền bột, trộn đều. Mỗi lần uống 3g với nước canh đu đủ.
Trị sốt rét: Sốt ngày 1 lần hoặc sốt cách ngày đều dùng hạt tiêu sọ nghiền thành bột, đựng lọ. Xác ve sầu sấy khô, nghiền bột, đựng lọ khác. Mỗi lần dùng từng loại 3g, hai thứ trộn vào nhau, gói giấy kín. Sau 3-4 giờ thì bóc ra lấy thuốc uống với nước chín.
Trị viêm thận: Dùng 7 hạt tiêu và 1 quả trứng gà. Chọc 1 lỗ ở đầu quả trứng rồi nhét hạt tiêu vào, dùng bột mì bịt kín lỗ thủng. Lấy 1 tờ giấy ướt bọc toàn bộ quả trứng đem đun cách thủy cho chín, ăn. Người lớn ăn ngày 2 quả, trẻ em 1 quả, ăn liên tục 10 ngày là 1 liệu trình điều trị. Nghỉ 3 ngày rồi ăn đợt 2. Trị cước do lạnh: Dùng hạt tiêu 10%, nước 90%, ngâm hạt tiêu vào, Sau 7 ngày gạn lấy nước bôi chỗ bị cước, ngày 1 lần.
Nguồn: tapchisuckhoe.edu.vn