Cây bưởi bung có tên khoa học là Glycosmis pentaphylla Corr., họ Rutaceae. Cây có rất nhiều công dụng chữa bệnh, đặc biệt là các bệnh của chị em phụ nữ.
- 9 tác dụng bất ngờ đến sức khỏe từ rau hung quế
- Cây Tô mộc và lợi ích đối với sức khỏe trong bài thuốc đông y
- Công dụng chữa bệnh của ngưu tất
Đặc điểm thực vật của cây bưởi bung
Cây bưởi bung trong dân gian thường được biết với nhiều tên gọi khác nhau như cây cát bối, cây cơm rượu, hay cây dọng dạnh. Đây là một loại cây nhỏ, tuy nhiên chiều cao trung bình từ 1-3m, có khi lên tới 6m. Cây phân thành nhánh cho nhiều cành nhỏ có màu đỏ nhạt. Lá cây thuộc dạng lá kép, trên mỗi lá kép có khoảng 3-7 lá chét. Ngoài rìa các mép lá nguyên hoặc hơi răng cưa.
Cây có hoa mọc thành các tán, thường có màu trắng hay trắng hơi xanh nhạt, hoa nhỏ li ti; các tán hoa này mọc các nách lá hoặc ở đầu cành hoặc. Quả khi chín có màu hồng nhạt; mặc dù loài này thuộc họ cam nhưng quả của cây khác biệt rõ rệt với các cây cùng họ, chúng rất nhỏ và không có múi hay các tép múi.
Dược sĩ tư vấn tại fanpage Tin tức Y tế Việt Nam cho biết, loài này phân bố nhiều ở các nước như Malaixia, Thái Lan, Philippin, Inđônêxia, Trung Quốc. Ở nước ta, mọc dại ở khắp cả nước, thường chúng mọc ở các bụi rào, hoặc mọc trong rừng, mọc nhiều nhất ở tỉnh Hòa Bình.
Bộ phận bưởi bung được dùng làm dược liệu
Trong các bài thuốc dân gian, người ta thường thu hoạch lá và rễ cây để dùng làm thuốc. Cây có thể thu hoạch quanh năm không cố định mùa nào, sau khi thu hái, người ta có thể dùng tươi trực tiếp hoặc đem phơi khô, bảo quản để dùng dần.
Thành phần hoá học có trong dược liệu
Khi chiết lấy tinh dầu từ lá bưởi bung cho thấy trong đó có các hoạt chất có công dụng dược lí như: glycosminin, dictamin, noracromyxin, skimmiamin, arborin, kokusaginin, glycerin, arborinin.
Ngoài ra trong lá non và nụ hoa còn có chứa veratroylsalixin, đây là một dẫn chất từ carbazol.
Tác dụng dược lý của các hoạt chất trong tinh dầu bưởi bung
Dịch chiết từ cây bưởi bung đã được phát hiện là có tính kháng sinh mạnh với một số loài vi khuẩn như: Staphyllococcus 209P, Streptococcus, Bacillus subtilis.
Công dụng chữa bệnh của bưởi bung và liều dùng phù hợp
Bưởi bung thường được sử dụng nhiều trong việc chữa các bệnh của đường tiêu hóa, khi kết hợp với các dược liệu khác để sát trùng, đồng thời còn được dùng chữa một số bệnh cho phụ nữ sau khi sinh con… như:
- Ngoài ra còn được sử dụng để chữa cảm mạo, suyễn, phong thấp, đau dạ dày.
- Người ta còn dùng cành và lá cây trong các bài thuốc trị các vết lở loét ở ngoài da, chữa mụn nhọt.
- Người bị bệnh rối loạn tiêu hóa, kém ăn, ăn không ngon miệng cũng có thể dùng quả sao lên, sắc lấy nước uống.
- Theo các thầy thuốc đông y, thân và rễ loài cây này có tính bình, vị ngọt hơi cay. Rễ cây có tác dụng điều hòa khí, bổ tì, chữa bệnh ho.
- Phụ nữ sau khi sinh con mà có cảm giác chán ăn, sắ da hơi vàng có thể dùng lá bưởi bung sắc lấy nước uống; nhưng không được sử dụng cho phụ nữ đang có thai.
- Nếu cơ thể có xuất hiện mụn cóc, mụn gà, mụn bọc ở nách hoặc ở bẹn hãy dùng lá bưởi bung kết hợp với lá ổi, lá phục linh giã ra để đắp lên mụn. Mụn sẽ xẹp xuống, bớt sưng và tránh được các vi khuẩn gây bệnh.
- Rễ của cây bưởi bung kết hợp với lá cam thảo, rễ cây xáu hổ, rễ cây đinh lăng, lá đinh lăng cùng với rễ cúc tần sau khi sao lên, sắc lấy nước uống có thể giúp chữa đau ngức, phong thấp.
- Đem lá bưởi bung, dạ cẩm, cùng với lá khôi, cam thảo sắc lấy nước uống có tác dụng chữa bệnh viêm loét dạ dày, viêm đại tràng.
Tác dụng của vị thuốc bưởi bung sẽ càng được phát huy nếu được sử dụng đúng cách. Do đó người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ, thầy thuốc có chuyên môn để được tư vấn và hướng dẫn sử dụng đúng liều lượng.
Nguồn: tapchisuckhoe.edu.vn